Czym jest Inteligencja Duchowa (SQ)?

Człowiek jest jak dom o czterech pokojach – jest pokój ciała, pokój umysłu, pokój emocji i pokój ducha. Mądry człowiek codziennie odwiedza każdy pokój, a przynajmniej w każdym przewietrza.
~ przysłowie hinduskie

W dzisiejszych czasach niezwykle istotne staje się dla każdego życie w harmonii. Inteligencja duchowa dotyczy wewnętrznego życia ducha i umysłu oraz ich relacji ze światem zewnętrznym. Jest definiowana jako zdolność adaptacji poprzez integrowanie przeżywanych doświadczeń i nadawanie im uogólniającego sensu. To praktyczna manifestacja duchowości, jest najważniejszą „instancją” pozwalającą człowiekowi na kierowanie biegiem wypadków.

Termin inteligencji duchowej wprowadziła Dohan Zahir w 1997 roku w swojej książce „ReWiring the Corporate Brain”. Według niej i Iana Marshalla przejawem inteligencji duchowej jest myślenie jednoczące opartne na tzw. falach gamma (40 Hz) obejmujące różne i oddalone od siebie części mózgu, których aktywność wzrasta podczas integrowania bodźców oraz medytacji, co doświadczane jest jako poczucie jedności rzeczywistości. Skrót SQ (Spiritual Quotient) oznacza trzeci rodzaj zdolności inteligencji obok IQ (Iloraz inteligencji) i EQ (inteligencja emocjonalna).

Definicje duchowej inteligencji opierają się na koncepcji duchowości odrębnej od powszechnie rozumianej religijności.

Dohan Zahir definiuje 12 zasad leżących u jej podstaw[1]:

1. Samoświadomość: wiem w co wierzę, znam swoje wartości; wiem, co mnie motywuje.
2. Spontaniczność: umiejętność bycia w chwili obecnej i reagowania na to, co się aktualnie wydarza.
3. Podążanie za wizją i wartościami: życie i działanie według wyznawanych wartości i przekonań.
4. Holizm: widzenie większych wzorów, związków oraz powiązań; posiadanie poczucia przynależności.
5. Współodczuwanie: umiejętność „odczuwania z” inną osobą/istotą oraz głęboka empatia.
6. Docenianie różnorodności: cenienie ludzi za ich różnice a nie pomimo ich istnienia.
7. Pole niezależności: umiejętność stania przeciwko tłumowi i posiadania własnych przekonań.
8. Pokora: świadomość bycia graczem w dużym przedstawieniu i posiadania swojego miejsca w świecie.
9. Tendencja do zadawania fundamentalnego pytania „dlaczego?”: potrzeba rozumienia rzeczy i zdarzeń oraz schodzenia do najgłębszych przyczyn.
10. Umiejętność zmiany postrzegania: umiejętność zdystansowania i spojrzenia na daną sytuację lub problem w szerszym kontekście; widzenie szerszego obrazu.
11. Pozytywne wykorzystanie przeciwności: umiejętność czerpania nauki na podstawie popełnionych błędów, niepowodzeń oraz cierpienia.
12. Poczucie powołania: uczucie wezwania do służby, do ofiarowania czegoś w zamian.

Robert Emmons przedstawia pięć elementów duchowej inteligencji, jako „adaptacyjnej zdolności wykorzystywania duchowych informacji dla łatwiejszego rozwiązywania codziennych problemów oraz osiągania celów”[2]:

1. Zdolność do wychodzenia ponad fizyczność oraz materializm.
2. Zdolność doświadczania wyższych stanów świadomości.
3. Zdolność do uświęcania codziennych doświadczeń.
4. Umiejętność wykorzystywania duchowych zasobów do rozwiązywania problemów.
5. Zdolność do bycia cnotliwym.

Odmiany duchowej inteligencji są czasem wykorzystywane w środowisku biznesowym, jako sposób motywowania pracowników oraz wprowadzają nie opartą na żadnej religii wrażliwość na różnorodność problemów związanych z wartościami w miejscu pracy. Według Stephena Covey „inteligencja duchowa jest główną i najbardziej podstawą zdolnością wszystkich istot inteligentnych, ponieważ staje się źródłem wskazówek dla innych”.

Według Cindy Wigglesworth[3] inteligencja duchowa zawiera się w czterech aspektach:

– Wyższe Ja/Samoświadomość Ego

– Uniwersalna Świadomość

– Wyższe Ja/Mistrzostwo Ego

– Duchowa obecność/Mistrzostwo Społeczne

Rozwijanie aspektów inteligencji duchowej pozwala uzyskać lub zwiększyć zdolność do działania z poziomu wewnętrznej mądrości i współczucia, przy zachowaniu wewnętrznego i zewnętrznego spokoju bez względu na okoliczności, zwiększa umiejętności odkrywania znaczenia własnych doświadczeń oraz wzmacnia poczucie sensu życia. Pomaga uzyskać zdolność do posiadania odpowiedniego celu w życiu społecznym poprzez zrozumienie swojego „ja” i posiadanie wysokiego stopnia sumienia, współczucia i przywiązania do wartości ludzkich,

Jednocześnie pozwala na transformację wielu blokad, przekonań, schematów i emocji na wielu płaszczyznach, pomagając odmienić siebie i swoje życie na lepsze według nas samych.

[1] Zohar, D., SQ: Connecting with Our Spiritual Intelligence, London: Bloomsbury (2000), ISBN 1-58234-044-7.

[2] Emmons, R.A. (2000). Is spirituality an intelligence? The International Journal for the Psychology of Religion. 10:27-34.

[3] Wigglesworth, Cindy, „Why Spiritual Intelligence is Essential to Mature Leadership”, Integral Leadership Review Volume VI, No. 3, August 2006.